Η σημερινή αρνητική συγκυρία που βιώνουμε με επιπτώσεις σε σχεδόν όλους τους τομείς της οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής δραστηριότητας της χώρας μας, φέρνει εκ των πραγμάτων στην επιφάνεια εύλογα ερωτήματα, όπως τι λάθη έγιναν κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών και πλέον σημαντικό, με ποιους τρόπους μπορούμε να αντιστρέψουμε το υφεσιακό κλίμα και να περάσουμε σε μία πορεία ανάπτυξης.Η εθνική μας ανεξαρτησία διαφυλάσσεται από την ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων να υπερασπίζουν την χώρα και τα συμφέροντα της. Η ικανότητα αυτή εν συνεχεία επιτυγχάνεται τόσο από την αμιγώς αμυντική δυνατότητα τους όσο και από την ύπαρξη τεχνολογικά ικανής και υγιούς εγχώριας Αμυντικής Βιομηχανίας, η οποία υποστηρίζει και συνδράμει τις Ένοπλες Δυνάμεις στο έργο τους, με την παραγωγή και συντήρηση αμυντικών συστημάτων και προϊόντων για την βέλτιστη κάλυψη των επιχειρησιακών τους αναγκών. Η ελεύση της οικονομικής κρίσης βρήκε σχεδόν το σύνολο της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας απροετοίμαστο να αντιμετωπίσει τα επερχόμενα δεινά τα οποία βιώνουμε μέχρι σήμερα με συνεχώς αυξανόμενη ένταση. Μερικά από τα κυριότερα αίτια τα οποία έχουν συντελέσει στην απαξίωση και αποδυνάμωση της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας είναι τα παρακάτω:
- Ανυπαρξία νέων προμηθειών επί μακρό χρονικό διάστημα λόγω δραστικών περικοπών στις Αμυντικές δαπάνες.
- Δυσλειτουργικός νόμος προμηθειών ο οποίος καθιστά την συμμετοχή σε διαγωνισμούς (κυρίως ανταλλακτικών και υπηρεσιών για υπάρχοντα συστήματα) πρακτικά αδύνατη για πολλές ελληνικές εταιρείες.
- Κατάργηση του θεσμού των Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων (ΑΩ), προερχόμενη από την υιοθέτηση της σχετικής Ευρωπαϊκής οδηγίας. Αξίζει να σημειωθεί πως παρόλη την κριτική η οποία έχει ασκηθεί στο παρελθόν για την συγκεκριμένη πολιτική, τόσο από το εσωτερικό αλλά και το εξωτερικό, εντούτοις προσέφερε επί μακρόν ένα αποτελεσματικό μέσον ανάθεσης έργου στην Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία. Το μέσον αυτό αρκετές εταιρείες το εκμεταλλεύτηκαν στρατηγικά για την απόκτηση τεχνογνωσίας, ανάπτυξης καινοτομικών προϊόντων και μετέπειτα εξαγωγών τους προς την διεθνή αγορά.
- Τα σκάνδαλα και η πολιτική εκμετάλλευση του χώρου της Άμυνας έχουν οδηγήσει την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία σε ‘δυσκαμψία’ όσον αφορά στην λήψη αποφάσεων για σημαντικά θέματα τα οποία αφορούν την ασφάλεια της χώρας.
- Έλλειψη οράματος και Εθνικού Αμυντικού στρατηγικού σχεδιασμού με σκοπό την συσχέτιση και διασύνδεση της αμυντικής ικανότητας με την εγχώρια αμυντική παραγωγή (υπάρχουσα ή μελλοντική), ο οποίος σχεδιασμός επιπροσθέτως θα έπρεπε να εκσυγχρονίζεται δυναμικά ανάλογα με τις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες.
- Εσωστρέφεια απο την πλευρά της Αμυντικής Βιομηχανίας, βασιζόμενη στην ευμάρεια και αφθονία προγραμμάτων στην πρό-κρίσης εποχή, με συμμετοχή της εγχώριας βιομηχανίας σε κατά το πλείστο χαμηλής τεχνολογικής αξίας υπο-κατασκευαστικό έργο. Ο εφησυχασμός αυτός οδήγησε πολλές εταιρείες να μην καλλιεργήσουν περαιτέρω την εξωστρέφεια τους πρός ξένες αγορές, οδηγώντας τις σε σχεδόν πλήρη εξάρτηση απο την εσωτερική αγορά, η οποία όπως γνωστόν εκ των υστέρων έχει ‘στερέψει’
- Έλλειψη πολιτικής και πόρων για την Έρευνα και Ανάπτυξη στην Αμυντική Βιομηχανία, καθόσον η Ελλάδα βρίσκεται και βρισκόταν στην χαμηλότερη θέση σε διάθεση πόρων για Έρευνα & Ανάπτυξη ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ στον αντίποδα επί σειρά ετών βρισκόταν σταθερά στο ‘Πάνθεον’ των χωρών με τις μεγαλύτερες Αμυντικές δαπάνες, σε σχέση με το ΑΕΠ της.
- Ελλιπής συνδρομή απο τον κρατικό μηχανισμό για την στήριξη και προώθηση της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας πρός εξαγωγικές δραστηριότητες στις διεθνείς αγορές, απο το σύνολο των εμπλεκομένων πολιτικών φορέων (Υπουργεία Αμυνας, Εξωτερικών και Ανάπτυξης)
Παρόλη την παραπάνω περιγραφόμενη ζοφερή κατάσταση της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας, υπάρχουν σήμερα εταιρείες, τόσο στον ιδιωτικό όσο και δημόσιο τομέα που διαθέτουν σημαντική παραγωγική δυνατότητα, υποδομές, τεχνολογία, τεχνογνωσία και έχουν να επιδείξουν σημαντική και αυξανόμενη εξαγωγική δραστηριότητα για τα προϊόντα και υπηρεσίες τους πρός τις διεθνείς αγορές. Επομένως, τα περιθώρια έχουν στενέψει και επιβάλλεται ανάληψη δραστικών μέτρων με σκοπό την ενδυνάμωση και ανάταση της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας, η οποία όχι μόνο μπορεί και πρέπει να παίξει καθοριστικό ρόλο στην θωράκιση και ασφάλεια της χώρας, αλλά να αποτελέσει και ένα ακόμα πυλώνα πρός την οικονομική ανάπτυξη της. Μερικά απο τα μέτρα αυτά είναι τα εξής:
- Δημιουργία της Εθνική Στρατηγικής Αμυνας, η οποία πρέπει να είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη Στρατηγική Αμυντικής Βιομηχανίας
- Καταγραφή και αποτύπωση των πραγματικών δυνατοτήτων της Αμυντικής Βιομηχανίας, με σκοπό τον προσδιορισμό των τομέων επιχειρησιακών απαιτήσεων τις οποίες μπορεί να καλύψει και ικανοποιήσει. Η εν λόγω άσκηση θα συμβάλλει στο να προσδιοριστούν με ακρίβεια οι τομείς Εθνικού ενδιαφέροντος στους οποίους θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση.
- Αναθεώρηση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου προμηθειών αμυντικού υλικού, πάντα σε εναρμόνιση με την σχετική οδηγία της Ευρωπαικής Ενωσης, επιτρέποντας την ανάληψη και ανάθεση έργου στην εγχώρια βιομηχανία και ειδικότερα στους παραπάνω τομείς που θα καταγραφούν και μπορούν να χαρακτηρισθούν με ανάλογη διαβάθμιση εθνικής ασφάλειας και / ή ασφάλεια εφοδιασμού (Security of Supply). Παρόμοιες πρακτικές ακολουθούνται απο άλλα κράτη-μέλη διασφαλίζοντας την επιχειρησιακή τους επάρκεια και παράλληλα υποστηρίζοντας την εγχώρια βιομηχανία τους. Το ισχύον νομικό καθεστώς μειώνει κατά πολύ τις πιθανότητες συμμετοχής της εγχώριας βιομηχανίας λόγω του έντονου διεθνούς ανταγωνισμού.
- Διευθέτηση υλοποίησης ανεκτέλεστων Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων με τις εταιρίες που έχουν την υποχρέωση, χρησιμοποιώντας στον μέγιστο δυνατό βαθμό ως υποκατασκευαστές την εγχώρια βιομηχανία, και προσφέροντας προγράμματα τα οποία ιδανικά θα είχαν ως γνώμονα τους τομείς ενδιαφέροντος που θα έχουν καταγραφεί, όπως αναφέρθηκε παραπάνω.
- Ύπαρξη πολιτικής βούλησης και συνεπούς εφαρμογής της από τα Επιτελεία και την ΓΔΑΕΕ για αποτελεσματικό συντονισμό με την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία με σκοπό την αναζήτηση λύσεων που δύναται να προσφέρει, προς επίλυση συγκεκριμένων τεχνικών ή επιχειρησιακών απαιτήσεων των Ενόπλων Δυνάμεων - Θεσμοθέτηση της απαιτούμενης διαβούλευσης μεταξύ του Υπουργείου Αμυνας και της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας με στόχο την μεταξύ τους συνεργασία για την ανάπτυξη και παράδοση «ολοκληρωμένων προτάσεων» που θα αφορούν συγκεκριμένα εξοπλιστικά προγράμματα - Μεγιστοποίηση της συμμετοχής της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας σε προγράμματα που ανατίθενται σε εταιρείες του εξωτερικού. Το ζητούμενο είναι η «Ελληνικοποίηση» των προμηθειών στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, πρακτική η οποία εφαρμόζεται απο πολλές χώρες διεθνώς. Η συμμετοχή αυτή της εγχώριας βιομηχανίας, νοείται ως βιομηχανική συμπαραγωγή, σχετίζεται στενά με την Ασφάλεια Εφοδιασμού και κατ’ επέκταση ξεφεύγει απο τους νομικούς περιορισμούς της επιβολής ΑΩ.
- Ενεργή στήριξη και προώθηση των Ελληνικών Αμυντικών προϊόντων και υπηρεσιών απο όλους τους εμπλεκόμενους στρατιωτικούς και πολιτικούς φορείς (Υπουργεία Αμυνας, Εξωτερικών και Ανάπτυξης). Η αρωγή αυτή μπορεί να είναι σε μορφή οικονομικής ενίσχυσης για προωθητικές ενέργειες των εταιρειών πρός τις διεθνείς αγορές, δικτύωσης και επαφών μέσω της αξιοποίησης του υφιστάμενου δικτύου των Στρατιωτικών και Εμπορικών ακολούθων της χώρας ανά τον κόσμο. Πρόσφατη θετική εξέλιξη πρός την κατεύθυνση αυτή είναι η θεσμοθέτηση του Ελληνικού Περιπτέρου σε διεθνείς εκθέσεις Αμυντικού Υλικού, το οποίο τελεί υπό την αιγίδα του ΥΠΕΘΑ και συγχρηματοδοτείται απο τον οργανισμό Enterprise Greece του Υπουργείου Ανάπτυξης. Επιπρόσθετα στην στήριξη αυτή εντάσσεται και η χρησιμοποίηση των διπλωματικών μέσων για την προώθηση της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας, στο πλαίσιο επισήμων συναντήσεων με την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία άλλων χωρών. Για αυτό τον σκοπό απαιτείται κατάλληλος συντονισμός με την βιομηχανία όταν τέτοιες επίσημες επισκέψεις λαμβάνουν χώρα.
- Παροχή πιστοποίησης ή συστάσεων απο το Υπουργείο Αμυνας πρός την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία που αφορά έργα και συστήματα τα οποία έχουν παραδώσει στις Ενοπλες Δυνάμεις με σκοπό την χρήση τους για εξαγωγικές δραστηριότητες. Οι εν λόγω πιστοποιήσεις/συστάσεις αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις περισσότερες περιπτώσεις διεθνών διαγωνισμών προμηθειών Αμυντικού υλικού.
- Δημοσιοποίηση του 15ετούς και κυρίως του 3ετούς πλάνου εξοπλιστικών προγραμμάτων με στόχο να συμπεριληφθεί στον σχεδιασμό της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας για τις απαιτούμενες επενδύσεις σε τεχνολογία και προσωπικό.
- Δημιουργία Εθνικής Στρατηγικής Ερεύνας και Ανάπτυξης η οποία να αφορά στον χώρο της Αμυνας και Ασφάλειας και η οποία θα είναι απόλυτα εναρμονισμένη με την Εθνική Στρατηγική για την Αμυντική Βιομηχανία. Δεδομένου οτι οι καθαρά εθνικοί πόροι για την επίτευξη αυτού του σχεδίου είναι περιορισμένοι ή σχεδόν ανύπαρκτοι, θα πρέπει να αναζητηθούν πόροι μέσα απο τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Horizon 2020 – Security), τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (European Regional Structural Funds), όπως και ΕΣΠΑ.Ηδη το ΥΠΕΘΑ έχει δημιουργήσει την Διεύθυνση Ζ2 Μετεξέλιξης η οποία έχει ως αποστολή της την εκμετάλλευση και χρησιμοποίηση των παραπάνω πόρων για την ανάπτυξη και κάλυψη μελλοντικών αναγκών του ΥΠΕΘΑ.
- Αξιοποίηση των ευκαιριών που παρουσιάζονται για την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία απο τις επείγουσες υπάρχουσες ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων για την συντήρηση και αναβάθμιση υπαρχόντων συστημάτων. Βάσει του δόγματος της πλήρους αξιοποίησης του υπάρχοντος εξοπλισμού αντί της αγοράς καινούργιων συστημάτων, η οποία θεωρείται ανέφικτη, η εγχώρια βιομηχανία μπορεί να εστιάσει στην κάλυψη αυτών των αναγκών, σε στενή συνεργασία με τις Ενοπλες Δυνάμεις, καθώς και μεταξύ των εγχώριων εταιρειών.
Επιγραμματικά, αναφέρουμε παρακάτω τις βασικές προτεραιότητες του πρόσφατα αναθεωρημένου Πλάνου Ανάπτυξης Αμυντικών Δυνατοτήτων. Το πλάνο έχει βασιστεί σε αναγνωρισμένες τάσεις, πληροφoρία η οποία έχει συλλεχθεί απο τα Kράτη-Mέλη της E.E. και το Στρατιωτικό Επιτελείο της Ευρωπαϊκής Eνωσης (European Union Military Staff). Η λίστα των προτεραιοτήτων έχει ως εξής:
Gaining information superiority
Counter Cyber Threats (Cyber Defence)
Provide SATCOM Capabilities
Enhance Battlespace Information and Communication Services
Remotely Piloted Aircraft providing Surveillance (RPAS )
Securing Sea lines of Communication
Maritime Patrolling and Escorting
Naval Surveillance systems
Protection of Forces in Theatre
Enhance C- IED and CBRNe Capabilities in Operations
Provide Air and Missile Defence for deployable forces
Enabling Expeditionary Operations
Inter-Theatre Air Capabilities
Intra-Theatre Combat Capabilities
Enhance Logistic Support for Deployed Forces
Provide Medical Support to Operations
Crosscutting Drivers
Energy and Environmental Protection
SESAR
Modeling, Simulation and Experimentation
Space based information service
Συνοψίζοντας , βάσει των προαναφερθέντων, η δημιουργία μίας υγιούς και ανταγωνιστικής Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας, απαιτεί τον συγκερασμό πολλών και σύνθετων ενεργειών και δράσεων, όπως και αναθεώρηση πάγιων λανθασμένων αντιλήψεων και νοοτροπίας, πράγμα που υπό τις παρούσες συνθήκες φαντάζει μία σχεδόν αδύνατη αποστολή. Στον θετικό αντίποδα αντιτάσσουμε τις υπάρχουσες υποδομές, τεχνολογία, τεχνογνωσία και ανθρώπινο δυναμικό των υγιών Αμυντικών Βιομηχανιών, τα οποία πολλά μπορούν να υποσχεθούν για το μέλλον, δεδομένων των αναλογιών και πεπραγμένων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου