ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΤΗΣ ΕΛ.ΑΣ. ΠΟΥ ΚΑΝΟΥΝ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ
Είναι οι επίλεκτοι αστυνομικοί του ελληνικού «CSI». Αυτοί που όταν ένας δολοφόνος εξαφανίσει όλα τα ίχνη του αναλαμβάνουν δράση. Αυτό συνέβη και στην υπόθεση του φρικτού εγκλήματος που είχε ως θύμα την 4χρονη Αννυ. Ο πατέρας του μικρού «άγγελου» σφουγγάρισε με χλωρίνη όλα τα ίχνη από το διαμέρισμα της Μιχαήλ Βόδα και με γυμνό μάτι δεν φαινόταν τίποτα ύποπτο. Ομως οι επιστήμονες της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών (ΔΕΕ) της ΕΛ.ΑΣ. κατάφεραν να βρουν κηλίδες αίματος σε όλο το σπίτι, παίζοντας καθοριστικό ρόλο στην εξιχνίαση του εγκλήματος.
Η είσοδος των σύγχρονων εγκαταστάσεων του ελληνικού «CSI» στη λεωφόρο Αθηνών.
Ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής μπήκε στα άδυτα του ελληνικού «CSI» στα υπερσύγχρονα γραφεία της λεωφόρου Αθηνών και αποκαλύπτει μέσα από τις περιγραφές των «πρωταγωνιστών» ότι το τέλειο έγκλημα τελικά μπορεί να μην είναι και τόσο… τέλειο.
Οταν ο διοικητής της Διεύθυνσης ενημερώθηκε για το τι έχει συμβεί στην υπόθεση της Αννυς, τρεις από τους επίλεκτους αστυνομικούς, πτυχιούχοι τεχνολόγοι του τμήματος Ιατρικών Εργαστηρίων, μετέβησαν με τον εξοπλισμό τους στον τόπο της δολοφονίας.
Επιστήμονας της ΕΛ.ΑΣ. βλέπει στον υπολογιστή το «προφίλ» του DNA υπόπτου.
Χημειοφωταύγεια
Από την εμπειρία τους ήξεραν ότι θα χρησιμοποιήσουν την περίφημη μέθοδο της χημειοφωταύγειας. Εκλεισαν τα φώτα και όλα τα παράθυρα βυθίζοντας το διαμέρισμα στο σκοτάδι. Ψέκασαν με χημικές ουσίες -αντιδραστήρια- τα επίμαχα σημεία, γνωρίζοντας ότι όταν έρθουν σε επαφή με το σίδηρο που περιέχει το αίμα τότε παράγεται φως το οποίο είναι ορατό στο σκοτάδι.
Ετσι, οι αστυνομικοί είδαν τις κηλίδες αίματος να φωσφορίζουν και στη συνέχεια άρχισαν να συλλέγουν το υλικό με εξειδικευμένο τρόπο και εργαλεία προκειμένου να είναι αξιοποιήσιμο.
Στις εγκαταστάσεις της υπηρεσίας αποδείχτηκε εργαστηριακά ότι το αίμα ανήκει στο τετράχρονο κοριτσάκι. Το πτώμα δεν βρέθηκε ποτέ και έτσι στο δικαστήριο οι πραγματογνωμοσύνες της ΔΕΕ είναι αυτές που θα βοηθήσουν τους δικαστές να «φωτίσουν» ένα έγκλημα που χωρίς την επιστημονική έρευνα μπορεί να έμενε για πάντα ατιμώρητο.
Η χημειοφωταύγεια χρησιμοποιείται από το 2010 και δίνει τη δυνατότητα εντοπισμού αίματος σε ρούχα ή άλλες επιφάνειες, ακόμα κι όταν έχει γίνει προσπάθεια καθαρισμού. Παρόμοια μέθοδος χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό μη ορατών κηλίδων βιολογικού υλικού με τη χρήση υπεριώδους φωτός.
Στο σκοτάδι με υπεριώδες φως γίνεται η εξέταση αίματος πάνω σε μπλούζα που φορούσε θύμα δολοφονίας. Σε πολλά εγκλήματα, όπου ο δολοφόνος έχει φροντίσει να σβήσει τα ίχνη που τον ενοχοποιούν, οι κηλίδες του αίματος δεν είναι εμφανείς υπό κανονικές συνθήκες φωτισμού, όπως συνέβη και στην υπόθεση της 4χρονης Αννυς.
20.000 υποθέσεις
Ο «φάκελος Αννυ» είναι μία από τις περίπου 20.000 υποθέσεις που χειρίζονται οι 380 καταρτισμένοι αστυνομικοί του ελληνικού «CSI». Δεν υπάρχει εγκληματική ενέργεια -από τρομοκρατικές επιθέσεις μέχρι υποθέσεις παιδεραστίας- που να εξιχνιαστεί χωρίς τη συνδρομή τους. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η απαγωγή του 26χρονου Μάριου Παπαγεωργίου το 2012 στην Καλλιθέα, όπου η πραγματογνωμοσύνη των επιστημόνων, που βρήκαν «αόρατες» κηλίδες αίματος στο όχημα των δραστών, στάθηκε καταλυτική για την εξέλιξη της δίκης.
«Η δουλειά μας είναι να παρέχουμε στοιχεία που είναι επιστημονικά τεκμηριωμένα και αδιαμφισβήτητα. Αυτό πολλές φορές δεν γίνεται όπως το φαντάζεται ο κόσμος, που αποκτά κυρίως άποψη από τις σχετικές ταινίες.
Η πραγματικότητα απέχει από το περιεχόμενο της σειράς που παρουσιάζεται ως “CSI”, καθώς η επιβεβαίωση της ταύτισης μεταξύ των πειστηρίων απαιτεί περισσότερο χρόνο από αυτόν που παρουσιάζεται στην τηλεοπτική σειρά. Επιπλέον, στις τηλεοπτικές σειρές παρουσιάζεται η πλειάδα των αστυνομικών αρμοδιοτήτων μέχρι τη δικαστική αρχή (chain of custody), συγχέοντας συνήθως την προανακριτική αρχή με την εγκληματολογική υπηρεσία», εξηγεί στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής η διευθύντρια της Υποδιεύθυνσης Βιολογικών και Βιοχημικών Εξετάσεων και Αναλύσεων, υποστράτηγος Πηνελόπη Μηνιάτη.
"Η επιβεβαίωση της ταύτισης DNA μεταξύ των πειστηρίων απαιτεί περισσότερο χρόνο από αυτόν που παρουσιάζεται στην τηλεοπτική σειρά CSI" λέει η Πηνελόπη Μηνιάτη, διευθύντρια της υποδιεύθυνσης Βιολογικών και Βιοχημικών Εξετάσεων και Αναλύσεων.
Ο Κωνσταντίνος Μαζίτσος και η Αριστέα Μεθενίτη είναι δύο από τους βασικούς συνεργάτες της Π. Μηνιάτη και επικεφαλής δύο νευραλγικών τμημάτων. «Εξετάζουμε όλα τα είδη βιολογικών υλικών, όπως ιστούς, αίμα, οστά και στοματικά επιχρίσματα, με όργανα τελευταίας τεχνολογίας», λέει ο Κ. Μαζίτσος.
Ο Κωνσταντίνος Μαζίτσος
Το DNA και το USB
Οι γυναίκες και οι άνδρες της ΔΕΕ ήταν που ανίχνευσαν το DNA του Χριστόδουλου Ξηρού πάνω σε ένα καλώδιο της βόμβας που είχε σταλεί με στόχο το διοικητή του Αστυνομικού Τμήματος Ιτέας, επίθεση την ευθύνη της οποίας ανέλαβε η τρομοκρατική οργάνωση «Συνωμοσία των Πυρήνων της Φωτιάς». Σε διπλανό χώρο στο Τμήμα Εργαστηρίων Δικαστικής Γραφολογίας έγινε η ανάλυση των σημειώσεων της Αγγελικής Σπυροπούλου για το σχέδιο ανατίναξης των φυλακών Κορυδαλλού και η ταυτοποίηση κειμένων με πρόσωπα.
Αρκετό καιρό πριν στο Τμήμα Εξέτασης Ψηφιακών και Ηχητικών Πειστηρίων οι αστυνομικοί είχαν «διαβάσει» το USB της λίστας Λαγκάρντ, βλέποντας όλη τη διαδρομή του και το κατά πόσο είχαν αφαιρεθεί ή όχι ονόματα.
«Εδώ η δουλειά είναι πολυεπίπεδη και γίνεται αθόρυβα. Η υπηρεσία μας συμβάλλει σε όλες τις μεγάλες υποθέσεις. Οι πραγματογνωμοσύνες είναι αυτές που αποδεικνύουν πράγματα. Βλέπουμε, για παράδειγμα, στην προανάκριση υλικό από κάμερες ασφαλείας να απεικονίζει έναν κακοποιό την ώρα του εγκλήματος. Η υπηρεσία μας είναι αυτή που θα κάνει την πραγματογνωμοσύνη για να ταυτίσει -αν ταυτίζεται- το πρόσωπο που φαίνεται με το δράστη», επισημαίνει ο Δημήτρης Παπαναγιώτου, διοικητής στη Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών.
Ερωτηθείς για το αν έχει τον πρώτο λόγο ο ανθρώπινος παράγοντας ή ο σύγχρονος εξοπλισμός απαντά: «Η σημαντικότητα των μηχανημάτων είναι αναμφισβήτητη αλλά όσο προηγμένα κι αν είναι τα μηχανήματα το αποτέλεσμα που παράγουν εξαρτάται από την κρίση του εκάστοτε πραγματογνώμονα. Η μίξη ανθρώπινου και υλικού παράγοντα είναι αυτή που παράγει τα έγκριτα αποτελέσματα της ΔΕΕ. Οι αστυνομικοί είναι γενικών καθηκόντων, απόφοιτοι της Αστυνομικής Ακαδημίας, αρκετοί έχουν μεταπτυχιακά και διδακτορικά και όλοι τους συμμετέχουν σε εκπαιδεύσεις και διεθνή συνέδρια, απόρροια ευρωπαϊκών ή διεθνών αποφάσεων».
Το απλοστάσιο της "17Ν" και του 1821
Οι άνδρες του ελληνικού CSI που ασχολούνται με τα όπλα είναι αυτοί που ξενυχτούν για να βγάλουν τα αποτελέσματα των βαλλιστικών εξετάσεων έπειτα από ένοπλες επιθέσεις. Σε πολλές υποθέσεις δίνουν μάχη με το χρόνο προκειμένου να εξετάσουν αν τα όπλα είναι «καθαρά» ή όχι, καθώς οι έρευνες θα προσανατολιστούν από τις απαντήσεις τους.
Μόνο δώδεκα αστυνομικοί σε όλη την Ελλάδα έχουν την ειδικότητα εξεταστή πυροβόλων όπλων, μπορούν δηλαδή να βάλουν την υπογραφή τους σε αποτελέσματα βαλλιστικών εξετάσεων. Η πραγματογνωμοσύνη για ένα όπλο μπορεί να πάρει ακόμα και ημέρες προκειμένου τα αποτελέσματα να είναι επιστημονικά τεκμηριωμένα.
Τριετής εκπαίδευση
Η ένταξη ενός αστυνομικού στο Τμήμα Εργαστηρίων Πυροβόλων Οπλων και Ιχνών Εργαλείων απαιτεί τουλάχιστον τρία χρόνια σκληρής εκπαίδευσης. «Τα εγκληματολογικά εργαστήρια της ΕΛ.ΑΣ. ήρθαν πρώτα σε διαγωνισμό βαλλιστικών εξετάσεων που έγινε πριν από δύο χρόνια από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Εγκληματολογικών Ινστιτούτων ανάμεσα σε Διευθύνσεις Εγκληματολογικών Ερευνών 49 κρατών από όλο τον κόσμο. Είμαστε μία υπηρεσία που δεν έχει δικαίωμα στο λάθος», τονίζουν ο προϊστάμενος του τμήματος Αθανάσιος Κωστορρίζος και ο συνεργάτης του Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος.
Το τμήμα των όπλων απέκτησε πρόσφατα τρία προηγμένης τεχνολογίας συγκριτικά μικροσκόπια που χρησιμοποιούνται στις βαλλιστικές εξετάσεις. Κόστισαν περίπου 270.000 ευρώ, χρήματα που προέρχονται από κονδύλι της Ε.Ε. Στον ίδιο όροφο στεγάζεται μία μοναδική συλλογή σπάνιων και συλλεκτικών όπλων, στην οποία περιλαμβάνεται το οπλοστάσιο της «17 Νοέμβρη». Τα όπλα με τα οποία η τρομοκρατική οργάνωση πραγματοποίησε δολοφονίες πολιτικών, όπως ο Παύλος Μπακογιάννης, εκδοτών και επιχειρηματιών.
Ο Αθ. Κωστορρίζος
Από το 1821
«Είναι μία μοναδική συλλογή. Πρόκειται για όπλα από τους Βαλκανικούς και Παγκόσμιους Πολέμους, όπλα από την Επανάσταση του 1821, το περίφημο όπλο “Μυλωνά” (1872) του Ελληνικού Στρατού, επινόησης του αρχιτεχνίτη Ευστάθιου Μυλωνά (το μοναδικό ελληνικό όπλο που πέρασε στη διεθνή βιβλιογραφία). Υπάρχουν, επίσης, όπλα συγκεκαλυμμένα, όπως αυτά που βλέπουμε στις ταινίες του Τζέιμς Μποντ. Οπλα τηλέφωνα, στυλό, μπαστούνια, μπρελόκ», αναφέρει ο Αθ. Κωστορρίζος.
Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι στο αρχείο του τμήματος με τους κάλυκες με τους οποίους γίνεται η ταυτοποίηση όπλων υπάρχουν ακόμα οι κάλυκες από το πρώτο 45άρι της «17 Νοέμβρη». Πέρα από τους ιστορικούς λόγους για τους οποίους κρατούνται, υπάρχουν και οι τυπικοί, καθώς το συγκεκριμένο 45άρι δεν βρέθηκε ποτέ από την ΕΛ.ΑΣ. Μπορεί να μη χρησιμοποιηθεί ποτέ, αλλά το καθήκον των αστυνομικών είναι να έχουν τους κάλυκες στο αρχείο τους.
Τράπεζα δεδομένων με 1 εκατομμύριο σεσημασμένους και ρομπότ-ντετέκτιβ
Η ψηφιοποίηση του αρχείου της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών (ΔΕΕ) και η απόκτηση ρομποτικών μηχανημάτων είναι οι δύο λόγοι για τους οποίους θα αναβαθμιστούν οι επιχειρησιακές δυνατότητες της ΕΛ.ΑΣ.
Το ελληνικό CSI φτιάχνει μία ηλεκτρονική τράπεζα δεδομένων που θα περιέχει στοιχεία ενός εκατομμυρίου σεσημασμένων. Οι αστυνομικοί θα έχουν πρόσβαση μέσω του προγράμματος «Police Online» στην τράπεζα αυτή. Ανάλογα με το βαθμό τους θα είναι «απλοί χρήστες» (πρόσβαση σε περιορισμένα στοιχεία), «εξειδικευμένοι χρήστες» (πρόσβαση σε αναλυτικότερα στοιχεία και δυνατότητα εμπλουτισμού του ψηφιοποιημένου αρχείου) ή «master χρήστες» (πρόσβαση σε όλα τα δεδομένα).
Σχεδόν ταυτόχρονα, από τα τέλη του 2015, θα λειτουργήσει και το σύστημα αυτόματης αναγνώρισης δαχτυλικών αποτυπωμάτων τα οποία θα είναι καταχωρισμένα στο ψηφιακό αρχείο και έτσι θα υπάρχει δυνατότητα άμεσης δαχτυλοσκοπικής εξακρίβωσης. Αυτό θα γίνεται με τη βοήθεια εκατό «ρομπότ» τα οποία θα μοιραστούν σε αστυνομικές υπηρεσίες ανά την Ελλάδα, επάνω στα οποία ο ύποπτος θα βάζει το χέρι του και αμέσως το παρελθόν του θα «ξεκλειδώνεται».
Ομως η συνδρομή της τεχνολογίας δεν σταματά εδώ. Μέσα στους επόμενους μήνες θα τεθεί σε λειτουργία η Αναζήτηση Λανθανόντων Αποτυπωμάτων, δηλαδή θα γίνεται ηλεκτρονική και γρήγορη ταυτοποίηση αποτυπωμάτων -ακόμα και «ορφανών»- που έχουν βρεθεί σε χώρους εγκλημάτων με αυτά του υπόπτου που προσάγεται ή συλλαμβάνεται. Ο εκσυγχρονισμός κόστισε συνολικά 12 εκατ. ευρώ, τα οποία προήλθαν από κονδύλια της Ε.Ε.
Για το στάδιο της επεξεργασίας των δειγμάτων DNA η ΔΕΕ διαθέτει στα εργαστήριά της πέντε υπερσύγχρονα ρομπότ που αποκτήθηκαν πρόσφατα. Τα τρία είναι γερμανικά και επεξεργάζονται το γενετικό υλικό ατόμων προκειμένου να προκύψει ο κατάλληλος γενετικός τύπος και στο επόμενο στάδιο το τελικό DNA. Τη δουλειά των ρομπότ αυτών την έκαναν μέχρι πριν από λίγα χρόνια άνθρωποι που κατανάλωναν χιλιάδες εργατοώρες.
Τα άλλα δύο ρομπότ αναλαμβάνουν το τελευταίο στάδιο της εξέτασης και αποδίδουν το τελικό DNA. Μπορούν να «διαβάζουν» 24 DNA σε μόλις 45 λεπτά.
2.500 «ορφανά» αποτυπώματα από τρομοκρατικά χτυπήματα
Ψηφιακή τράπεζα δεδομένων με 6.500 DNA έχει δημιουργήσει η ΔΕΕ σε μία προσπάθεια να αναβαθμίσει τις δυνατότητές της. Πρόκειται για γενετικό υλικό που συλλέχθηκε σε τόπους σοβαρών εγκλημάτων και καταχωρίσθηκε στο αρχείο της ΕΛ.ΑΣ. με σειριακό κωδικό και όχι με τα ονόματα των ατόμων στα οποία ανήκει, για λόγους διασφάλισης των προσωπικών δεδομένων.
Οταν γίνει ταυτοποίηση DNA που υπάρχει στην ψηφιακή τράπεζα με κάποιο που βρέθηκε σε σκηνή εγκλήματος, μόνο τότε, με άδεια του διευθυντή της υπηρεσίας, δίνεται πρόσβαση στο ονοματεπώνυμο του υπόπτου στην προϊσταμένη της αρμόδιας υποδιεύθυνσης.
Οι αστυνομικοί κρατούν αρχείο και με τα «ορφανά» δαχτυλικά αποτυπώματα. Συνολικά υπάρχουν 15.000 «ορφανά» αποτυπώματα που συλλέχθηκαν από το 2005 και μετά, εκ των οποίων περίπου τα 2.500-3.000 αφορούν σε υποθέσεις τρομοκρατίας.
Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι όλα ανήκουν σε υπόπτους για τρομοκρατία, αν η συλλογή τους ήταν εστιασμένη σε επίμαχα σημεία και έγινε από εκπαιδευμένους αστυνομικούς. Το αρμόδιο Τμήμα Εθνικού Αρχείου Δεδομένων Γενετικού Τύπου εποπτεύεται από εισαγγελέα Εφετών.
Αλέξανδρος Καλαφάτης
http://www.e-typos.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου