O μεγάλος αριθμός δασικών πυρκαγιών που σημειώθηκε την περίοδο 2008-2012 στη Νοτιοδυτική Ελλάδα είχε προβληματίσει έντονα την ηγεσία του Πυροσβεστικού Σώματος.
Από την Πάτρα μέχρι την Κοζάνη ξεσπούσαν διαρκώς φωτιές που ήταν έργο εμπρηστών. Τα κατά τόπους προανακριτικά γραφεία της Πυροσβεστικής αδυνατούσαν να εξιχνιάσουν τις υποθέσεις και τις απέδιδαν σε δράστες α.λ.σ. (αγνώστων λοιπών στοιχείων). Οι έρευνες δεν απέδιδαν καρπούς και όσο η έκταση των καμένων δασικών περιοχών μεγάλωνε τόσο αυξανόταν η πίεση για τη σύλληψη των δραστών.
Ηταν οι αξιωματικοί της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού (ΔΑΕΕ) που συσχέτισαν τους φακέλους και αντιμετώπισαν τους εμπρησμούς ως μία υπόθεση, φθάνοντας έπειτα από πολλά χρόνια στην εξιχνίαση των εγκλημάτων. Ακολουθώντας τα στοιχεία, συνέλαβαν έναν και μόνο δράστη που είχε κάψει εκατοντάδες στρέμματα δασικής έκτασης. Αποδείχθηκε -και από φωτογραφικά ντοκουμέντα- ότι ο συλληφθείς ήταν πάντα το πρώτο άτομο που έφθανε στο σημείο της πυρκαγιάς, πριν καν προλάβουν να φθάσουν οι πυροσβέστες. Ισχυριζόταν ότι ήταν εθελοντής δασοπυροσβέστης και έτσι δεν κινούσε υποψίες, ενώ έδειχνε υπερβάλλοντα ζήλο κατά την κατάσβεση, διαλύοντας τυχόν υπόνοιες για τον ρόλο του.
Εβαλε πάνω από 50 πυρκαγιές
Και όμως, ο πυρομανής «εθελοντής πυροσβέστης» είχε βάλει πάνω από 50 πυρκαγιές, τις οποίες αμέσως μετά έσπευδε να σβήσει. Σύμφωνα με τους έμπειρους αξιωματικούς της Πυροσβεστικής που είχαν χειριστεί την υπόθεση, ο δράστης διακατεχόταν από το «σύνδρομο του ήρωα», γι' αυτό και έλεγε ότι ήταν εθελοντής δασοπυροσβέστης, με αποτέλεσμα να βάζει τις φωτιές για να παρακολουθεί από προνομιακή θέση τις φλόγες να «καταπίνουν» τις πράσινες πλαγιές και εν συνεχεία να είναι αυτός που ως άλλος ήρωας θα τις σβήσει.
Η ΔΑΕΕ χωρίζεται στο Τμήμα Ερευνών και Επιχειρήσεων και στη Γραμματεία - Αρχείο. Εχει 13 κλιμάκια σε όλη την Ελλάδα και προΐσταται σε 108 ανακριτικά γραφεία πυροσβεστικών υπηρεσιών. Η υπηρεσία είναι σε βάρδια όλο το 24ωρο, πολλές φορές «αερομεταφερόμενη» και χρησιμοποιεί υπερσύγχρονη τεχνολογία. Η βάση δεδομένων είναι η πιο πλήρης και αναλυτική σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με δυνατότητες που θυμίζουν τις δημοφιλείς σειρές CSI. Μπροστά στην «αίθουσα πολέμου» στα κεντρικά γραφεία της υπηρεσίας υπάρχουν δύο μεγάλες οθόνες που είναι συνδεδεμένες με υπολογιστές. Εκεί εμφανίζονται σε πραγματικό χρόνο πυρκαγιές απ' όλη την Ελλάδα.
Με κόκκινο στίγμα εμφανίζονται οι φωτιές σε εξέλιξη, με πορτοκαλί σε ύφεση και πράσινο όσες έχουν κατασβεστεί. Ο αξιωματικός της ΔΑΕΕ που είναι στη βάρδια έχει τη δυνατότητα να δει μέσω GPS το στίγμα των δυνάμεων που επιχειρούν στην περιοχή, να πάρει δορυφορική εικόνα και παράλληλα να ανατρέξει στο αρχείο εμπρηστών, ώστε να διαπιστώσει αν διαμένει κάποιος κοντά στην εστία. Επίσης, μπορεί να κάνει σύγκριση όλων των πυρκαγιών που έχουν σημειωθεί στην ευρύτερη περιοχή, οι οποίες επίσης αποτυπώνονται σε πραγματικό χάρτη.
Ο αξιωματικός που χειρίζεται το σύστημα είναι σε θέση να διαπιστώσει εάν υπάρχει κάποιο κρυφό μοτίβο που να υποδηλώνει εμπρησμό ή αμέλεια κάποιου αγρότη. Τα πληροφοριακά συστήματα της ΔΑΕΕ συνδέονται με τον ΟΠΕΚΕΠΕ, έναν «θησαυρό» πληροφοριών που περιλαμβάνει από τα προσωπικά στοιχεία ιδιοκτητών της ακινήτων μέχρι τη γεωγραφία της εκάστοτε περιοχής μέσω χαρτών.
Η εκπαίδευση των αξιωματικών της ΔΑΕΕ δεν περιλαμβάνει μόνο θεωρητική κατάρτιση, αλλά και σκοποβολή.
Ακόμη ένα τεράστιο «όπλο» της επίλεκτης Πυροσβεστικής Υπηρεσίας είναι το «Αρχείο Εμπρηστών» που τηρείται ευλαβικά. Αξιοποιώντας τη βάση δεδομένων, οι αξιωματικοί της «Αντιτρομοκρατικής» της Πυροσβεστικής μπορούν να φθάσουν στην ταυτότητα του εμπρηστή και να προσδιορίσουν ακόμα και αν υπήρξε πρόθεση ή ήταν αμέλεια. Τα κίνητρα του από πρόθεση εμπρηστή συμπυκνώνονται σε εφτά: πυρομανής, εκδίκηση, αντιζηλία, ασφαλιστική αποζημίωση, κάλυψη άλλης εγκληματικής ενέργειας (φόνος), πολιτική οργάνωση (όπως συνέβη πρόσφατα με τα κέντρα μεταναστών) και αποχαρακτηρισμός δασικών εκτάσεων.
Ωστόσο, όταν μιλάμε για εμπρησμό, το μυαλό όλων πάει στο κάψιμο δασών για να χτιστούν πολυτελείς κατοικίες. «Δεν ισχύει πλέον αυτό, όπως το είχαμε δει να συμβαίνει παλιά με την Πεντέλη και άλλα περιαστικά δάση», εξηγεί στο «Εθνος της Κυριακής» έμπειρος αξιωματικός της ΔΑΕΕ.
Επίσης, οι εμπρησμοί δεν αφορούν μόνο δασικές εκτάσεις, αλλά και τις πόλεις, καθώς αρκετές είναι οι περιπτώσεις που εργοστάσια και επιχειρήσεις έχουν γίνει παρανάλωμα του πυρός για να εισπραχθούν οι αποζημιώσεις από τις ασφαλιστικές. Πώς μπορούν όμως οι αξιωματικοί της ΔΑΕΕ να διαπιστώσουν και ειδικά σε ένα δάσος αν η φωτιά ήταν από εμπρησμό;
«Το πρώτο πράγμα που ψάχνουμε σε μια φωτιά είναι η εστία. Επιθυμούμε μία ήπια πυρόσβεση, ανέπαφο το σημείο απ' όπου ξεκίνησε η πυρκαγιά, γιατί η εστία είναι το DNA του δράστη. Ο εμπρησμός είναι ένα δυσαπόδεικτο έγκλημα. Ακολουθούμε τους 14 δείκτες καύσης, οι οποίοι συνδυαστικά ''δείχνουν'' τον τόπο του εγκλήματος, το σημείο απ' όπου ξεκίνησε η πυρκαγιά», εξηγεί υψηλόβαθμο στέλεχος της ΔΑΕΕ.
Γκαζάκια με εύφλευκτα υγρά, φιδάκια και σπίρτα δεμένα σε σκοινί είναι οι πιο κοινοί εμπρηστικοί μηχανισμοί.
Η ομάδα της ΔΑΕΕ ακολουθεί τους 14 δείκτες καύσης, οι οποίοι δείχνουν το σημείο από όπου ξεκίνησε η πυρκαγιά.
Οι αξιωματικοί ελέγχουν τον τρόπο που έχει καεί η χαμηλή, αλλά και η ψηλή βλάστηση, τον τρόπο που "έγλειψαν" οι φλόγες τους κορμούς των δέντρων, και άλλα πολλά σημεία που όλα μαζί δημιουργούν ένα νοητό νήμα που φθάνει στην αρχή. Οταν φτάσουν σε σημείο που έχει καεί σε σχήμα V, τότε ξέρουν ότι εκεί ήταν η αρχική εστία. Παράλληλα, αναζητούν τους εμπρηστικούς μηχανισμούς, που αρκετοί θεωρούν ότι είναι εξελιγμένοι και περίπλοκοι. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι τα γνωστά σε όλους μας αντικουνουπικά ''φιδάκια'', κολλημένα με σπίρτα που καίγονται αργά και δίνουν χρόνο στον εμπρηστή να διαφύγει.
Δύο κατηγορίες εμπρηστών
Για κάθε μία υπόθεση που έχει ερευνήσει η ΔΑΕΕ, τα στοιχεία έχουν καταχωρηθεί στη βάση δεδομένων. Σε συνδυασμό με την ειδική εκπαίδευση, αλλά και την πολύτιμη εμπειρία, οι αξιωματικοί γνωρίζουν ότι ο εμπρηστής χωρίζεται στον οργανωμένο και τον αποδιοργανωμένο. Ο οργανωμένος «πιάνεται» από την προετοιμασία, την επιλογή τοποθεσίας ανάφλεξης, τη σχεδιασμένη ένταση της φωτιάς, την απαιτούμενη προσπάθεια πρόσβασης, τη μεταφορά. Συνήθως πρόκειται για άτομο που συνειδητά αδιαφορεί για το κοινωνικό σύνολο, είναι εγωκεντρικός, είναι ικανός να χειραγωγεί τους γύρω του, διαμένει σε κάποια απόσταση από τον τόπο πυρκαγιάς, έχει προσωπικότητα χαμαιλέοντα, είναι μεθοδικός και πανούργος. Ο αποδιοργανωμένος εμπρηστής είναι μοναχικός, έχει το αίσθημα της απόρριψης, λίγους φίλους, δεν έχει δολιότητα, βάζει φωτιές κοντά στο σπίτι του, είναι νυκτόβιος και εθισμένος σε ουσίες.
Κάπως έτσι έφθασαν στα ίχνη 33χρονης που είχε κάψει το 2007 σχεδόν όλη τη Ραφήνα. Μία πυρομανής, η οποία είχε τοποθετήσει εμπρηστικούς μηχανισμούς σε 43 διαφορετικά σημεία που προκάλεσαν αντίστοιχες εστίες πυρκαγιάς. Από την προανάκριση προέκυψε ότι η δράστις καταγόταν από την Ικαρία, μάλιστα ήταν στην ίδια μουσική μπάντα με τον Χριστόδουλο Ξηρό και φέρεται να είχε ανακριθεί από την Αστυνομία όταν ο τρομοκράτης είχε δραπετεύσει το 2015. Αν και δεν αποδείχθηκε ποτέ προανακριτικά, η δράστις φέρεται να είχε ξεκινήσει από μικρή τους εμπρησμούς, καθώς όταν ήταν σε νεαρή ηλικία στο νησί της Ικαρίας είχε σημειωθεί σειρά περίεργων πυρκαγιών. Σήμερα είναι ελεύθερη, μολονότι έχει καταδικαστεί.
bidelas@pegasus.gr
Εκπαίδευση στις ΗΠΑ
Η στελέχωση της ΔΑΕΕ γίνεται με εξειδικευμένους υπαξιωματικούς και αξιωματικούς, οι οποίοι έχουν εκπαιδευτεί από αντίστοιχες αμερικανικές υπηρεσίες. Επίσης συνεργάζονται με τα Εγκληματολογικά Εργαστήρια της ΕΛ.ΑΣ., τα Δασαρχεία και άλλες Αρχές.
ΕΘΝΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου