Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου

 

Η γενοκτονία των Ποντίων ειναι οι σφαγές και οι εκτοπισμοί εναντίον των ελληνικών πληθυσμών της περιοχής του Πόντου που πραγματοποιήθηκαν από το κίνημα των Νεοτούρκων του Μουσταφά Κεμάλ κατά την περίοδο 1914-1923. Εκτιμάται ότι στοίχισε τη ζωή περίπου 326000-382000 Ελλήνων. Οι επιζώντες κατέφυγαν στον Άνω Πόντο (Στη σοβιετική ένωση Όπου και εκεί υπήρξαν οι ανάλογες διώξεις και εκτοπισμοί απ' το σταλινικό καθεστώς)Μετά τη μικρασιατική καταστροφή του 1922 Κάποιά πάστα των πληθυσμών κατέφυγε στην Ελλάδα. Τα γεγονότα αυτά αναγνωρίζονται επισήμως ως γενοκτονία από το ελληνικό κράτος, τη Γερμανία, την Κύπρο, την Αρμενία, την Σουηδία, ορισμένες ομοσπονδιακές δημοκρατίες της Ρωσίας, οκτώ πολιτείες των ΗΠΑ, την Αυστραλία , την Αυστρία, την Ολλανδία, αλλά και από διεθνείς οργανισμούς, όπως η Διεθνής Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών.

Η γενοκτονία έγινε από τη κυβέρνηση των Νεοτούρκων με βάση οδηγίες και σχεδιασμόΠου είχανε εκπονήσει κάποιοι δυτικοί στρατιωτικοί σύμβουλοι και είχαν ήδη εφαρμόσει κατά τη γενοκτονία του αρμενικού πληθυσμού. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν ήταν οι ομαδικές σφαγές και εκτελέσεις Ένωση έμειναν ζωντανοί τους περίμενεΟ εκτοπισμός οι εξαντλητικές κακουχίες τα βασανιστήρια η πείνα η δίψα και οι πορείες θανάτου στην έρημο.

Η διεθνής βιβλιογραφία και τα κρατικά αρχεία πολλών χωρών εμπεριέχουν πλήθος μαρτυριών για τη γενοκτονία που διαπράχθηκε κατά των Ποντίων κατοίκων της οθωμανικής αυτοκρατορίας.Ενώ πάμπολλες είναι και οι μαρτυρίες ποντίων που επέστρεψαν στην Ελλάδα και αφηγούνται τις  δραματικές στιγμές που ζήσαμε από τη βαρβαρότητα του κεμαλικού καθεστώτος. Οι σφαγές τα βασανιστήρια η μη ανθρώπινη συμπεριφορά των Τούρκων απέναντι στους Ελληνες Ποντιους δεν μπορούνε να χωρέσουν σε ανθρώπινο νου. Οι μαρτυρίες που υπάρχουνε ξεπερνάνε κάθε λογική ανθρώπου κατατάσσοντας αυτούς που πραγματοποίησαν αυτές τις πρακτικές έξω από το ανθρώπινο είδος.Παρόλα αυτά παραμένει ένα ατιμώρητο έγκλημα αφού η τουρκική πλευρά δεν έχει παραδεχτεί καμία τις γενοκτονίες που έχει κάνει στον Ποντιακο Ελληνισμό στον Αρμενικό πληθυσμό και τους Ασσύριους.

Γενοκτονία εκτελέστηκε σε τρεις διαδοχικές φάσεις.Η διαδικασία εξόντωσης των ελληνικών πληθυσμών του Πόντου διακρίνεται ιστορικά σε τρεις συνεχόμενες φάσεις: από την έναρξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου ως την κατάληψη της Τραπεζούντας από τον ρωσικό στρατό (1914-1916), η δεύτερη τελειώνει με το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου (1916-1918) και η τελευταία ολοκληρώνεται με την εφαρμογή του Συμφώνου για την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας (1918-1923).

Α' και Β' φάσηΤο κύμα μαζικών διώξεων ξεκίνησε στον Πόντο με την μορφή εκτοπίσεων το 1915. Οι εκτοπίσεις συνεχίζονταν ακατάπαυστα και κατά την εποχή που τα ρωσικά στρατεύματα εισήλθαν στην Τραπεζούντα στις αρχές του 1916. Ιδιαίτερα με το πρόσχημα ότι οι Πόντιοι υποστήριζαν τις κινήσεις των Ρώσων μεγάλος αριθμός κατοίκων από τις περιοχές της Σινώπης και της Κερασούντας εκτοπίστηκαν στην ενδοχώρα της Μικράς Ασίας. Σημειώθηκαν επίσης και εξαναγκαστικοί εξισλαμισμοί γυναικείων πληθυσμών.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του επίσκοπου Τραπεζούντας, ο αριθμός των θυμάτων αυτών των πολιτικών ανήλθε, για εκείνο το διάστημα, σε 100.000 περίπου. Δεν έπαψαν και οι διαμαρτυρίες από Αυστριακούς και Αμερικανούς διπλωμάτες κατά της οθωμανικής κυβέρνησης.

Γ' φάσηΎστερα από την συνθηκολόγηση της Ρωσίας και την απόσυρση του ρωσικού στρατού από την περιοχή, εντάθηκαν οι διώξεις στην περιοχή. Με την άφιξη του Κεμάλ Ατατούρκ, τον Μάιο του 1919, στην περιοχή και την έξαρση του κινήματός του εντάθηκε η δράση ατάκτων ομάδων (τσετών) κατά των χριστιανικών πληθυσμών.
Στις 29 Μαϊου ο Κεμάλ ανέθεσε στον τσέτη, Τοπάλ Οσμάν, την επιχείρηση για τη διενέργεια μαζικών επιχειρήσεων κατά του τοπικού πληθυσμού. Σε αυτό το πλαίσιο, πραγματοποιήθηκαν οι σφαγές και οι εκτοπίσεις των Ελλήνων στη Σαμψούντα και σε 394 χωριά της περιοχής, κατοικημένα από ελληνικούς πληθυσμούς. Σχετικές αναφορές έχουν καταγραφεί από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, καθώς και από τον Αμερικανό πρέσβη Χένρυ Μοργκεντάου.
Μεταξύ Φεβρουαρίου και Αυγούστου 1920 πραγματοποιήθηκε η πυρπόληση της Μπάφρας και η μαζική εξόντωση των 6.000 Ελλήνων που είχαν σπεύσει να βρουν προστασία στις εκκλησίες της περιοχής. Συνολικά από τους 25.000 Έλληνες που ζούσαν στις περιοχές της Μπάφρας και του Ααζάμ, το 90% δολοφονήθηκε, ενώ από τους υπόλοιπους, οι περισσότεροι εκτοπίστηκαν στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας.
Οι προύχοντες και οι προσωπικότητες του πνεύματος, συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε θάνατο από τα αποκαλούμενα "Δικαστήρια της Ανεξαρτησίας" στην Αμάσεια, κατά τον Σεπτέμβριο του 1921. Παράλληλα, σημειώνονταν και εξαναγκαστικές αποσπάσεις νεαρών κοριτσιών και αγοριών από τις οικογένειές του, τα οποία δίνονταν για τα χαρέμια των εύπορων Τούρκων.

Μαριος Σταυρου
Απογευματίνη Φρουρά