Παραδίδεται στην Ελλάδα το Σαιταν Μπαπορι θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ ο Τυχερός Μπαρμπα Γιώργης».

Το θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ» είναι ένα πλοίο - θρύλος του Πολεμικού μας Ναυτικού. Είναι ζήτημα αν στην παγκόσμια ναυτική ιστορία θα συναντήσουμε άλλο πολεμικό πλοίο που να συνδέθηκε για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα με την ιστορία ενός έθνους. Η φήμη και ο σεβασμός που απολαμβάνει απ’ όλους τους Έλληνες φθάνει ως τις μέρες μας.
Το πλοίο ναυπηγήθηκε στο Λιβόρνο της Ιταλίας, αρχικά για τις ανάγκες του πολεμικού ναυτικού της Ιταλίας. Όμως, η ακύρωση της παραγγελίας ώθησε την κυβέρνηση του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη να ενδιαφερθεί για την αγορά του στα τέλη του 1909 και να προλάβει τους Τούρκους που προς στιγμήν το διεκδίκησαν. Ήταν η εποχή που η χώρας μας είχε επιδοθεί σ’ ένα εκτεταμένο εκσυγχρονισμό των ενόπλων της δυνάμεων, μετά την ατυχή έκβαση του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897. Ειδικά στο Πολεμικό Ναυτικό, ο στόλος ήταν απαρχαιωμένος και η κυριαρχία στο Αιγαίο απαιτούσε την ένταξη νέων σύγχρονων μονάδων στη δύναμή του.

Η αγορά του θωρακισμένου καταδρομικού ή βαρέως ευδρόμου, σύμφωνα με τη στρατιωτική ορολογία, κόστισε 24.000.000 δραχμές και ήταν συμφέρουσα χάρις στη διαπραγματευτική ικανότητα του υπουργού Ναυτικών, Ιωάννη Δαμιανού. Το 1/3 του ποσού καταβλήθηκε από το κληροδότημα του ηπειρώτη επιχειρηματία και εθνικού ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ και εξ αυτού του λόγου το πλοίο έλαβε το όνομά του.

Χαρακτηριστικά

Σχέδιο όψεων του Θ/Κ Αβέρωφ στην αρχική διαμόρφωση του

Αρχική διαμόρφωση (1911-1926):

• Διαστάσεις : μήκος μεταξύ καθέτων 140,5 μ., πλάτος 21 μ., βύθισμα 7,5 μ.
• Εκτόπισμα: 10.118 τόνοι
• Μηχανή προώθησης: 2 τετρακύλινδρες παλινδρομικές ατμομηχανές τριπλής εκτόνωσης, 2 προωστήρες, 22 λέβητες υδραυλικού συστήματος Belleville, ενδεικτική ιπποδύναμη 19000 ίπποι.
• Ταχύτητα: 23 κόμβοι (την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είχε μειωθεί στους 16 κόμβους) με καύσιμη ύλη 1500 τόνους άνθρακα.
• Πλήρωμα : 670 άνδρες.
• Οπλισμός:
  • 4 πυροβόλα 9,2 ιντσών (234 χιλιοστών), συστήματος Armstrong, σε δύο δίδυμους πύργους κατά μήκος, ανά ένα σε πλώρη και πρύμνη
  • 8 πυροβόλα 7,5 ιντσών (190 χιλιοστών), ομοίου συστήματος, σε 4 δίδυμους πύργους, ανά δύο εκατέρωθεν των πλευρών, στο ύψος της μέσης
  • 14 ταχυβόλα των 75 χιλ., 2 ταχυβόλα ανταεροπορικά (Α/Α) των 75 χιλ., 4 ταχυβόλα των 47 χιλ.
  • 3 τορπιλοσωλήνες, 2 υποβρύχιοι πλευρικοί και 1 υποβρύχιος πρυμναίος, 17 ιντσών (430 χιλιοστών)
• Οπλισμός την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (1940-1941) :
  • 2 δίδυμοι πύργοι των 23,4 εκατοστών κατά το διάμηκες
  • 8 πυροβόλα των 19,5 εκατοστών σε 4 δίδυμες πλευρικούς πύργους
  • 8 πυροβόλα των 7,6 εκατοστών
  • 4 Α/Α πυροβόλα των 7,6 εκατοστών και 6 πυροβόλα των 37 χιλιοστών (δύο υποβρύχιοι Τ/Σ πλευρικοί και ένα κατά το διάμηκες πρύμνης αφαιρέθηκαν κατά την μετασκευή του μεταξύ 1925-1926).
• Θωράκιση: Θωρική ζώνη ατράκτου 200 χιλ. μεσαία και 80 χιλ. ακραία, καταστρώματος 50 χιλ., πλευρικά 175 χιλ., και στα άκρα 100 χιλ., του πυροβολείου 175 χιλ., οι πύργοι των πυροβόλων 190 χιλ.
• Ακτίνα ενέργειας: 7125 μίλια με ταχύτητα 10 κόμβων, 2489 μίλια με ταχύτητα 18 κόμβων

Το θωρηκτό «Αβέρωφ» καθελκύστηκε στις 27 Φεβρουαρίου 1910 και παραδόθηκε στη χώρα μας στις 15 Μαΐου 1911. Ύστερα από ένα σύντομο ταξίδι στην Αγγλία με την ευκαιρία της στέψης του βασιλιά Γεωργίου Ε’, την 1η Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου κατέπλευσε στο Φάληρο κι έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από τον ελληνικό λαό. Το πλοίο, από τα πιο σύγχρονα πολεμικά της εποχής του, ήταν ατμοκίνητο, έπλεε με ταχύτητα 24 κόμβων και είχε πλήρωμα 20 αξιωματικών και 670 ναυτών. Αμέσως έγινε η ναυαρχίδα του απαρχαιωμένου ελληνικού στόλου.

Βαλκανικοί πόλεμοι
Με το ξέσπασμα του πρώτου βαλκανικού πολέμου τον Οκτώβριο του 1912, ο Κουντουριώτης ονομάστηκε υποναύαρχος και αρχηγός του Βασιλικού Ναυτικού. Το Αβέρωφ, υπό τον πλοίαρχο Σοφοκλή Δουσμάνη, υπηρέτησε ως ναυαρχίδα του στόλου και πήρε μέρος στην απελευθέρωση των νησιών του βόρειου και ανατολικού Αιγαίου. Κατά τη διάρκεια των ναυμαχιών στην Έλλη (3 Δεκεμβρίου 1912) και στη Λήμνο (5 Ιανουαρίου 1913) εναντίον του Οθωμανικού Ναυτικού, εξασφάλισε σχεδόν μονομερώς τη νίκη και τον αδιαμφισβήτητο έλεγχο του Αιγαίου για την Ελλάδα. Και στις δύο μάχες, λόγω της ανώτερης ταχύτητάς της και του οπλισμού, εγκατέλειψε τη γραμμή μάχης και ακολούθησε μόνο του τον τουρκικό στόλο. Κατά τη διάρκεια της Μάχης της Έλλης, ο Κουντουριώτης, απογοητευμένος από την αργή ταχύτητα των τριών παλαιότερων ελληνικών πολεμικών πλοίων, ανύψωσε τη Σημαία με το γράμμα Ζ που σήμαινε «Ανεξάρτητη Δράση» και έτρεξε προς τα εμπρός μόνος του με ταχύτητα 20 κόμβων κατά του τουρκικού στόλου.
Το Αβέρωφ πέτυχε να διασχίσει το «Τ» του τουρκικού στόλου και επικέντρωσε τα πυρά του ενάντια στην οθωμανική ναυαρχίδα, αναγκάζοντας έτσι τον οθωμανικό στόλο σε άτακτη υποχώρηση. Ομοίως, κατά τη διάρκεια της Μάχης της Λήμνου, όταν τα παλαιότερα θωρηκτά δεν μπορούσαν να ακολουθήσουν το Αβέρωφ, ο Κουντουριώτης δεν δίστασε να συνεχίσει την ανεξάρτητη δράση.
Σε κάθε μάχη το πλοίο υπέστη ελάχιστες ζημιές, ενώ προκάλεσε σοβαρές ζημίες σε αρκετά τουρκικά πλοία. Μετά τη Μάχη της Λήμνου, το πλήρωμα του Αβέρωφ με αγάπη προσφώνησε το πλοίο «Τυχερός Μπαρμπα Γιώργης».

Α' Παγκόσμιος Πόλεμος

Κατά τη διάρκεια του Α Παγκοσμίου Πολέμου, Το Αβέρωφ δεν είδε μεγάλη ενεργή υπηρεσία, καθώς η Ελλάδα ήταν ουδέτερη κατά τα πρώτα χρόνια του πολέμου και σε βαθιά εσωτερική αναταραχή (Εθνικό Σχίσμα). Μετά τις εξεγέρσεις του 1916, καταλήφθηκε από τους Γάλλους και επέστρεψε μόνο μετά την επίσημη ένταξη της Ελλάδας στον πόλεμο από πλευράς των Συμμάχων τον Ιούνιο του 1917. Τον Οκτώβριο του 1918 το «Αβέρωφ» αγκυροβόλησε στην Κωνσταντινούπολη και ύψωσε την ελληνική σημαία απέναντι από το παλάτι του Σουλτάνου, καθώς η χώρα μας ήταν μία από τις νικήτριες δυνάμεις του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Με την κατάρρευση του Μικρασιατικού μετώπου το καλοκαίρι του 1922 βρέθηκε ξανά στα παράλια της Ιωνίας, για να βοηθήσει στη μεταφορά των στρατευμάτων και του ξεριζωμένου ελληνικού στοιχείου.

Αμέσως μετά υπέστη γενική επισκευή στη Γαλλία και το 1928 ανέλαβε και πάλι δράση. Την περίοδο του Μεσοπολέμου συνδέθηκε με θλιβερά επεισόδια, που είχαν μοιραίες συνέπειες για τις μετέπειτα εξελίξεις των εσωτερικών μας πραγμάτων. Το θλιβερότερο απ’ όλα ήταν η χρησιμοποίησή του από τους στασιαστές στο φιλοβενιζελικό κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935.

Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο
Το πρωί της 18ης Απριλίου του 1941, μετά την κατάρρευση του Ελληνογερμανικού μετώπου, το πλήρωμα του Αβέρωφ αγνόησε εντολές να παραδώσουν το πλοίο στον εχθρό. Υπό τη συνεχή απειλή των αεροπορικών επιδρομών (που είχαν βυθίσει πολλά ελληνικά και βρετανικά πολεμικά πλοία ), το θωρηκτό έπλευσε στον κόλπο της Σούδας, στην Κρήτη. Στη συνέχεια, κατευθύνθηκε στο σταθμό του Ηνωμένου Βασιλείου στην Αλεξάνδρεια, που έφτασε στην Αίγυπτο στις 23 Απριλίου.
Παρόλο που ήταν πολύ αργό πλέον για να εξυπηρετήσει τον βρετανικό στόλο στη Μεσόγειο και επίσης δεν είχε επαρκή αντιαεροπορικό εξοπλισμό, το παλιό θωρηκτό θεωρήθηκε αρκετά κατάλληλο για τη συνοδεία τω πλοίων στον Ινδικό Ωκεανό. Με αυτή την ιδιότητα, θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερα πυρομαχικά από ό, τι ένα σύγχρονο βαρέως τύπου πλοίο. Αυτό το καθήκον δεν απαιτούσε επιπλέον ταχύτητα. Έτσι, από τον Σεπτέμβριο του 1941 έως τον Οκτώβριο του 1942, υπό βρετανικό έλεγχο, συνόδευε πλοία κι έκανε περιπολίες στο Ινδικό Ωκεανό με έδρα τη Βομβάη.

Οι δύο τελευταίες του αποστολές - ειρηνικές αυτή τη φορά - ήταν η μεταφορά της κυβέρνησης της Απελευθέρωσης του Γεωργίου Παπανδρέου στον Πειραιά (17 Οκτωβρίου 1944) και το ταξίδι του στη Ρόδο (15 Μαΐου 1945), όπου έφερε το μήνυμα της προσάρτησης των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα.

Το 1952 το «αήττητο πλοίο», που συνδέθηκε άρρηκτα με τον ναύαρχο Κουντουριώτη και την πολιτική πίστη του Ελευθερίου Βενιζέλου στη ναυτική ισχύ της Ελλάδος, παροπλίστηκε και σήμερα ναυλοχεί στο Φάληρο, όπου λειτουργεί ως Πολεμικό Μουσείο.